گنج پنهان در نقش های گلیم گیلان

اگرچه گلیم بافی در گیلان یکی از هنرهای دستی چندان مطرح نسبت به سایر دست ساخته های این منطقه نمی باشد، اما آنچه هست نقش، رنگ و بافتی خیره کننده دارد که با بازنگری و کاوش در ویژگی های آن، می توان به متن خوانی و رمزگشایی بسیاری از ناشکافته ها در خاستگاه های مردم منطقه دست یافت. اصولا نقوش گلیم در هر منطقه ای از ایران، بیانگر روابط اجتماعی، مناسبات فرهنگی و تجلی باورها و بیان آرزوهای مردم است و امری مهم برای تحقیقات مردم شناسی به حساب می آید. نقش گلیم، بیان واضحی از شرایط محلی و اقلیمی، آب و هوای محل زندگی، علایق و باورها، سلایق و آرزوهای استادکاران بافنده را در خود نهفته دارد و حتا بیان دردها و آلام آنان است. در نقشینه های گلیم گیلان نیز، می توان نزدیکی زیادی با نقوش گلیم دیگر نقاط ایران جستجو کرد و تا حدودی شباهت های یکسانی در آن ها برشمرد. این نقش ها، همچون گنجی پنهان در درون خود اسرار بسیاری از زیباشناسی عامیانه تا بیان روایی حس و حال های عاشقانه را نهفته دارد و آن ها را به عنوان اسنادی قابل اعتنا و دربردارنده فرهنگ و هنر عامه، می توان به شمار آورد. در این مقاله، این مساله بیان می شود که تنوع نقش های گلیم گیلان، نشان دهنده زیباشناختی عامیانه منطقه است و همچنین، نشان از ذوق خلاق هنرمندان بومی دارد. در این جا همچنین به طبقه بندی و تحلیل نقشینه های گلیم گیلان در سه وجه نقوش انتزاعی، نقوش تزئینی و نقوش تصویری (فیگوراتیو) می پردازیم. بی تردید شناخت این نقشینه ها، هم به خلاقیت و نوآوری قشر جویای هنر ناب و اصیل کمک می رساند و هم تلاشی برای هویت بخشی به این میراث فرهنگی و معنوی کشور عزیزمان می باشد.